بررسی روند تغییرات کاربری اراضی شهرستان لاهیجان و پیش‌بینی تغییرات آتی آن با مدل LCM

یکی از ملزومات مدیریت منابع‌طبیعی، آمار به هنگام از تغییرات کاربری اراضی است که انسان از طریق آن، محیط‌زیست خود را تحت تاثیر قرار داده است. پژوهش ح‍اض‍ر ب‍ا اس‍ت‍ف‍اده‌ از مدل LCM به‌ آشکارسازی و پیش‌بینی ت‍غ‍ی‍ی‍رات‌ ک‍ارب‍ری اراضی شهرستان لاهیجان در استان گیلان در بازه زمانی 1984 تا 2020 پرداخته است. ابتدا تصاویر ماهواره لندست سال‌های 1984، 2000 و 2016 در پنج کلاس جنگل، مرتع، کشاورزی، مناطق انسان‌ساخت و منابع آبی طبقه‌بندی شدند. سپس پیش‌بینی کاربری اراضی سال 2016 با نقشه‌های کاربری سال‌های 1984 و 2000 انجام شد. از متغیرهای ارتفاع، شیب، بارش، فاصله از مناطق مسکونی، فاصله از اراضی کشاورزی، فاصله از مراتع، فاصله از حاشیه جنگل و فاصله از جاده به‌عنوان عوامل موثر بر تغییرات استفاده شد. ارزیابی صحت پیش‌بینی براساس نقشه‌های کاربری اراضی 2016 واقعیت زمینی و 2016 پیش‌بینی انجام شد که مقادیر موفقیت خنثی، موفقیت، هشدار خطا و خطا به‌ترتیب 04/88 درصد، 65/2 درصد، 45/8 درصد و 28/4 درصد به دست آمد که نشان‌دهنده انطباق قابل قبول تصویر پیش‌بینی شده با تصویر واقعیت زمینی است. در ضمن در تحقیق حاضر مقدار خطای حاصل از پیش‌بینی مدل حدود 6/12 درصد بود که کارایی و توانایی مدل را تایید می‌کند. طبق نتایج طی سال‌های 1984 تا 2016 سطح چشمگیری از پوشش جنگلی کاسته شده که با ادامه روند کنونی تغییر کاربری در آینده شاهد ادامه جنگل‌زدایی خواهیم بود. با توجه به روند جنگل‌زدایی منطقه مورد مطالعه، اجرای مطالعات آمایش سرزمین به منظور کاهش آثار منفی تغییر کاربری اراضی پیشنهاد می‌شود.